24 avril 2018
Aktay iwatan i-wesmekti
Tadiwennit d Farid Medɣasen d aselmad n tmaziɣt ger imezwura
Yenna: " Tutlayt ma yella mačči d arraw-is ara-d yelhin yides ar a tt-yessexdamen tagara-s d nnger. Ihi yegra-iyi-d ad snemreɣ wid yeṭṭfen deg yiseɣ mazal ttnadin "
A.T: azul a Farid
F.M.B: azul a gma ɛmer
A. T: a ɣ d tiniḍ d' acu i tmehhled ?
F-M-B: amahil-inu d aselmad n tmaziɣt di (l'ELCO, aselmed n tutlayin d tɣermiwin tineṣliyin) di LPari, lliɣ d aselmad deg uɣerbaz alemmas collège deg teɣremt n Nanterre 92). Aql-i d anelmad daɣen di tesdawit (INALCO) deg weswir n M2, anadi-inu ɣef ( le code switching et la situation sociolinguistique en Kabylie).
A.T: anda tmehhleḍ di Lezzayer neɣ di beṛṛa ?
F-M-B: lliɣ d aselmad n tmaziɣt deg weqbu A.T : d' acu tettili tmaziɣt di l' INALCO D LA SORBONNE ?
A. T : I-syen akkin
F-M-B: aselmed n tmaziɣt yella di L'INALCO seg useggas 1913. di l'INALCO, nesɛa ( CRB, centre de recherche berbère) d mass Salem CHAKER i yellan d imḍebber. yella yal aswir i uselmed n tmaziɣt seg L1 alama d Doctorat. di la Sorbonne ulac aselmed n tmaziɣt. maca yella di tesdawit n Paris 8 yakk d EHSS di tesdawit-a taneggarut d andi ɣef tɣerma d tsekla d umezruy amaziɣ.
A.T: acu n wemkan tesɛa din-a tamaziɣt ?
F-M-B: amkan i tesɛa tmaziɣt da! ad ak-d iniɣ kra n wawal kan, agdud d tutlayt ur yesɛin tamurt, zgan d ineggura. Timura n ddunit am yemdanen ttnadin anda yella nnfeɛ-nsen. tilufa n yedles ur seččayen ara aɣrum. d tadamsa d tsertit i yeṭṭfen adeg ameqqran. assen agdud amaziɣ ad yecbu wiyaḍ, tamaziɣt ad tecbu tiyad.
A.T: Iberdan imaynuten i-yessefk a tt awi tutlayt, ahat yella kra i d inulfan ladɣa di beṛṛa ?
F-M-B: asnulfu di beṛṛa ur ẓriɣ ara d acu i tebɣiḍ ad tiniḍ deg wawal-a! Da llant tesdawiyin yesselmaden tamaziɣt, yella (Le CRB), aṭas n yedlisen i d iteffɣen, teffɣen-d inelmaden s weswir yelhan. Tidukliwin tidelsanin llant deqqs, qedcent akken ufant d wayen zemrent.
A.T: tamaziɣt di tmurt n Lezzayer d tmura n tmazɣa illa kra i k id isfeṛḥen taggara agi ?
F-M-B: tamaziɣt di tmura n" tmazɣa, nekk ur yelli ay sefraḥen a gma, d tuɣalin ɣer deffir, adabu yerẓa ifadden n wid yellan qedcen fell-as, wid nniḍen nzan ttun taqbaylit, tuɣal-asen ɣer uɛebbuḍ. Ayen i d yefka udabu seg useggas n 90 ar ass-a d aɣebbar s allen! Tisuda i qedcen ɣef tmaziɣt cbant ilmawen n teɣrasin. Tutlayt ma yella mačči d arraw-is ara-d yelhin yides, ara tt-yessexdamen tagara-s d nnger! Ihi yegra-iyi-d ad snemreɣ wid yeṭṭfen deg yiseɣ mazal ttnadin, qedcen akken ad teqqim teqbaylit d tmaziɣt ad tesɛu azal iwatan.
A.T: Kečč d aselmad n tmaziɣt, takti-inek s-umata ɣef usnerni di taɣult n tsartit d tussna d tmussni ?
F-M-B: tikti-w ɣef uselmed n tmaziɣt d tussna, am wakken i d ak-nniɣ, lliɣ d aselmad n tmaziɣt di tmurt n Leqbayel, zrin aṭas iseggasen mi yelliɣ da di Pari, maca ttmeslayeɣ d iselmaden n tmaziɣt n tmurt, ad ak iniɣ yiwen wawal," anda i tufeg i tres". Deg umennuɣ-nni i d-tegra, yerna wa ijebbed wayeḍ ikerref, Ilaq ad tili tifrat tura send ad ifat lḥal. ɣas akken aselmed n tmaziɣt yuɣal war akukru, maca aselmed n tutlayt mačči d aya kan, tamaziɣt mačči di tmussni neɣ di tussna i txus, imusnawen d tmusnawin llan, inelmaden ifukken almud yal aseggas teffɣen-d di tesdawiyin, ayen ixuṣsen d tilelli n tidett. Skud mazal-aɣ nesqizzib i wakken ad fken imekwan i iselmaden imaynuten ur yelli anda yewweḍ uselmed.
A. T: D acu ar' a d tiniḍ ɣef ayen yerzan tasekla s-umata yettwarun, am ungalen tullizin d teqsiḍin, artg Ma yella kra i k isseṛwan ?
F-M-B: ayen yerzan tasekla d yedlisen i d i teffɣen tura, ɣur-i yella wayen yelhan d wayen ixussen. Llan imyura gerrzen akken ilaq; ttarun s ilugan i ɣef imtawan imusnawen n tmaziɣt annect-a yelha. Idlisen tteffɣen-d, maca teqqim-d daɣen deg imeɣriyen? Ilaq ad qqaren imaziɣen ayen yettwarun s tutlayt-nsen. annect-a ad nawi awal meqqer fell-as!
A.T: tamaziɣt di internet, amedya facebbok d les blogs, tamuɣli-inek ɣef wannect-ai ?
F-M-B: tamuɣli-w ɣef tamaziɣt di ttawilat itiknulujiyen atraren, d tawwurt i deg agdud Aqbayli d Umaziɣ s umata i deg ilaq ad faṛsen tagnitt. Nekk ar ɣur-i yelha, ayen yakk ara-d yernun azal d wayen ara-d yessufɣen tutlayin di tatut awi-d ukan mi yellan. D acu kan akken neqqar a neddem lḥebb a neǧǧ akerfa.
Farid-Medghacen BENMEKHTAR. Paris ass n 24 Mayyu 2011.
Amar Tafat, aneɣmas s tamaziɣt
Envoyé depuis mon smartphone Samsung Galaxy.
Publicité
Publicité
Commentaires